De verschillende soorten koffiebonen bekeken

Arabica- of robustakoffie: een tijdloos debat tussen echte koffieliefhebbers

Het is een debat dat veel aanhangers van aromatische rijkdom en verdediger van de volle smaak van koffie fascineert. De voorkeur lijkt echter uit te gaan naar Arabica. Het gezond verstand schrijft de langere, delicatere boon superieure biologische en organoleptische kwaliteiten toe.

Ondanks de schijnbare superioriteit van Arabica is er nog steeds een rijk segment van koffieliefhebbers dat de voorkeur geeft aan de “chocolade-achtige” smaak  en het hoger cafeïnegehalte van Robusta.

Vooral in Zuid-Europa, waar de echte koffiekenners wonen, zoals in Italië, zijn de concentraties van deze laatste in een Arabica en Robusta mix soms hoog. Dit komt deels uit koppigheid en deels uit traditie van mensen die zeer gesteld zijn op de romige consistentie van de kleine, ronde boon.

Koffie is per slot van rekening een kwestie van smaak, een genot dat een beetje een doel op zich is. Genot is, zoals je weet, iets persoonlijks en volgt geen regels. Daarom lijkt de botsing tussen de twee verschillende stromingen voorbestemd om eeuwig voort te duren, zonder dat er ooit een onbetwiste winnaar uit de bus komt.

De oorsprong van de twee soorten koffie

De oorsprong van koffie is verloren gegaan in tijd en legende. Er zijn zoveel verhalen over de ontdekking en de oorsprong van koffie dat je een dag kwijt zou zijn om ze allemaal te horen. Wat belangrijk is, is dat ze allemaal, op hun eigen manier, aanspraak maken op de uitvinding van de drank. Moslims vertellen zelfs dat koffie aan Mohammed werd gegeven door Allah zelf, via zijn boodschapper de aartsengel Gabriël, om hem sterk te houden in een tijd van moeilijkheden.

Wat in ieder geval bijna zeker is, is dat de Arabica-kwaliteit waarschijnlijk in Ethiopië is ontstaan en zich pas na lange tijd in Europa heeft verspreid.

We zijn in de jaren 1600 wanneer solide bewijsmateriaal van deze drank uit het Oosten begint aan te komen, vanaf hier wordt de verspreiding sterk.

De Coffea Canephora, beter bekend als Robusta, verscheen later. Minder waardevol, maar uiterst resistent,  hij is waarschijnlijk afkomstig uit Congo en werd bijzonder gewaardeerd wegens zijn veelzijdigheid, zijn lage kostprijs en zijn energetische rijkdom.

De bonen worden vaak gemengd

Vaak worden Arabica en Robusta samen gemengd, om de koffie meer aroma, smaak en evenwicht te geven, in een verhouding die verandert naargelang van het soort melange dat je wilt maken. Ze hebben verschillende fysieke verschillen die hen onderscheiden op het gebied van teelttechnieken, plaatsen en klimaten.

• Beide variëteiten houden van een warm-vochtig klimaat met overvloedige regenval.
• Daarom horen tropische streken tot de beste teeltgebieden en zijn de meeste plantages hier geconcentreerd.
• Arabica-struiken groeien het best op grote hoogten, tussen 1000 en 2000 meter. Idealiter verkiezen de bonen een bodem die rijk is aan mineralen, constante maar niet te overvloedige regenval en milde temperaturen, rond 20 graden.
• Robusta-planten daarentegen worden op lagere hoogten geteeld en zijn over het algemeen beter bestand tegen hoge temperaturen en droogte.
• De bonen van beide planten hebben een verschillend aspect dat in een oogopslag te herkennen is: de arabica heeft namelijk een langwerpige, ovale boon, verrijkt met de klassieke S-vormige ader waarmee koffie vaak wordt afgebeeld. Robusta daarentegen heeft een ronde boon, met een rechte nerf in het midden en lichtere kleurschakeringen.

Zoet of bitter, vol van smaak en zuur

Deze twee kwaliteiten staan vooral bekend om de diversiteit van de smaak die ze bieden en om de uiteenlopende zintuiglijke ervaring die ze bieden. De meeste melanges op de markt bieden een evenwicht tussen beide soorten bonen, juist om de zeer uitgesproken en karakteristieke smaak van de afzonderlijke kwaliteiten te ondervangen.

Terwijl het niet gemakkelijk is een melange te vinden die voor 100% uit Robusta-bonen bestaat, is het daarentegen helemaal niet moeilijk om melanges te vinden die volledig uit 100% Arabica-bonen bestaan, die overigens een aanzienlijke aanhang hebben.

Van nature zoet, vol verschillende en frisse aroma’s (citrusvruchten, bloemen, fruit), hebben de zuiverste Arabica-variëteiten een uniek smaakspectrum dat je verrast en dat zich duidelijk onderscheidt van meer gebruikelijke melanges.

Sommige Robusta-soorten daarentegen kunnen, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, van hoge kwaliteit zijn, want zoals we weten, kent elke regel zijn uitzonderingen.  Er bestaan namelijk superieure Robusta-soorten, die als het gaat om kwaliteit met de Arabica-bonen concurreren en de regel ontkrachten dat de Arabica-bonen de smaakmarkt domineren.

Robusta-bonen hebben in vergelijking een meer substantiële en samenhangende body in de mond, die neigt naar romiger smaken, met hints van gedroogd fruit. Omdat hij ook minder zoet is, geeft hij toetsen van bitterheid en zuurtegraad aan de koffiemelange waarin hij wordt gebruikt.

Het laatste verschil, minder gevoelig voor smaak en geur maar zeker de moeite waard om te vermelden, zit in het gehalte aan cafeïne: Arabica-bonen hebben een vrij laag percentage van deze natuurlijke stimulans, variërend tussen 0,7% en 1,5%. De Robusta-bonen bevatten twee tot drie maal  de gemiddelde hoeveelheid cafeïne.

Wat is uiteindelijk de beste soort koffiebonen

Je kunt geen absolute beste kwaliteit vaststellen. Zoals alles wat met smaak te maken heeft, is het beste zonder enige twijfel wat je het lekkerst vindt, op basis van wat je zoekt en wat je nodig hebt.

Koffie is een persoonlijke ervaring, het resultaat van gewoonten, plaatsen en levensstijlen.

Toch zijn er bepaalde kwaliteiten koffie die ongetwijfeld als superieur worden erkend, vanwege hun unieke, bijzondere en gewilde eigenschappen.

Waarom zou je eens geen mix van beide soorten proberen

Er is niets beters dan van tijd tot tijd je gewoonten te vernieuwen en dan te ontdekken dat je andere voorkeuren hebt dan je dacht. Het is daarom nuttig om een regelmatige een Arabica en Robusta mix uit te proberen die verschillende percentages van de verschillende soorten bevat.

Aan koffie wen je namelijk snel: is het beter ’s morgens wakker te worden met een zoete, delicate en geurige Arabica-koffie of is het beter wakker te worden met de sterke smaak van de in de Napolitaanse traditie zo gewaardeerde Robusta-koffie? Misschien is een mix van beide wel de beste oplossing van je.

Toch nog vragen? Check zeker de rest van onze website. We werken keihard om dé bron voor jouw koffie-informatie te zijn op het web. Mis je iets? Neem contact met ons op; en we bouwen graag een beetje verder om onze website nog beter te maken!